Tutorial 'Online bijles geven'
Online bijles geven is een fijne manier om leerlingen laagdrempelig en snel te helpen met de vakken waar zij mee worstelen. Bovendien is een match tussen leerling en bijlesgever eenvoudiger te leggen wanneer er geen extra moeite gedaan moet worden om een gezamenlijke locatie met bijbehorende reistijd te vinden.
Als nieuwe bijlesgever kan online bijles onwennig klinken, of zelfs eng. Hoe pak ik het aan, hoe kan ik meekijken in de boeken van de leerling, kan ik iets tekenen ter verduidelijking, hoe kan de leerling ter plekke oefeningen maken, lukt online bijles geven wel met jouw computer? In deze tutorial leggen we stap voor stap uit hoe je te werk gaat en geven we je volop tips om een leerling optimaal te begeleiden tijdens een online bijles.
Stap 1: Word bekend met onze online bijles-omgeving
Spectrum Brabant gebruikt een combinatie van Teams, Paint en Prowise Presenter als online leeromgeving voor het geven van bijles. Het combineert een 1-op-1 videochat met de mogelijkheid je scherm te delen, bestanden te uploaden en te bewerken en oefeningen te maken… Daarnaast is er de optie om te co-browsen, waarbij jullie een website delen. Dat is handig om samen oefeningen te maken op een site, of samen naar video’s te kijken.
Tutorial: Hoe geef je feedback aan jouw bijlesstudent?
Om je helemaal wegwijs te maken met Teams voor het geven van bijles, hebben we een aparte tutorial gemaakt. De mogelijkheden van online bijles geven zijn immers uitgebreider dan je misschien denkt. Denk maar aan samen een tekst uploaden, extra uitleg en tekeningetjes maken en delen met elkaar…
Klik hier om je les te starten.
Stap 2: voorbereiding op je eerste bijles-traject
Denk alvast na over een rustige plaats thuis of op je werk om de online les te geven: zonder achtergrondlawaai, geen fel licht, niet te donker. Zorg dat je niet gestoord kan worden; kies voor een rustige ruimte waar niet zomaar mensen binnenlopen. Als bijlesgever werkt dat niet prettig en voor de leerling is het ook erg afleidend.
Even technisch: de online leeromgeving moet natuurlijk voor jou werken. De volgende checklist helpt je daarbij:
- Test of je een goede internetverbinding hebt. Minimale snelheden voor een goed gebruik zijn 10Mbps download en 3 Mbps upload.
- Test of je microfoon en camera goed werken. Het is natuurlijk belangrijk om je leerling goed te zien en horen! 😉
- Open alle benodigde programma’s en check of je er in kunt werken.
Stap 3: Je eerste match!
Gefeliciteerd, je hebt een eerste match in je mailbox ontvangen! Zo’n mail ziet er als volgt uit:
Je kunt nu zien om wie het gaat, in welk leerjaar de leerling zit, op welk niveau hij of zij onderwijs volgt en voor welk vak bijles is aangevraagd.
Bv. Een leerling uit 5 Havo wil bijles voor het vak natuurkunde.
In het opmerkingenveld is door de leerling vaak al een korte omschrijving gegeven van het onderwerp of leergebied waar uitleg en oefening voor gewenst is. Je hoeft hier nog verder niets mee! Het is in dit stadium nog niet de bedoeling dat jij je al inhoudelijk gaat voorbereiden. Dat volgt pas in de volgende stap, het kennismakingsgesprek.
Na ontvangst van de mail, leg je contact met je leerling om een eerste afspraak te maken. Dit kan via mail, waarbij je de ouders in de cc zet. We vragen je om zo spoedig mogelijk, maar in ieder geval binnen 3 werkdagen contact op te nemen.
Lukt het je niet om binnen 3 werkdagen contact op te nemen met de leerling?
Vind je de match toch niet de juiste en kun/wil je deze leerling niet begeleiden?
Antwoord dan zo spoedig mogelijk op de mail met de reden waarom je de bijlessen niet op kunt pakken. Spectrum Brabant gaat vervolgens op zoek naar een nieuwe match voor de betreffende leerling.
Stap 4: Het eerste kennismakingsgesprek
Het eerste kennismakingsgesprek is een verkennende afspraak. Je maakt kennis met je leerling én je krijgt helder wat de hulpvragen van je leerling zijn. Daarnaast maak je duidelijke afspraken over het verdere verloop.
Stuur je leerling vooraf de link van je Teams-meeting en log op de afgesproken tijd in. Zie tutorial bij de eerste stap.
Je start altijd met jezelf voor te stellen. Noem je naam, je leeftijd en vertel op welke school je zelf hebt gezeten, voor zover relevant. Houd het kort, wees vriendelijk en to the point. Vervolgens geef je direct uitleg over de bedoeling van dit gesprek.
Een voorbeeld:
‘Hoi, leuk om je op deze manier te ontmoeten! Ik zal beginnen met mezelf voor te stellen. Ik ben Peter, ik ben 34 jaar en ik heb zelf ook op de havo gezeten. Daarna heb ik psychologie gestudeerd aan de Fontys in Tilburg. Je hebt bijles gevraagd voor het vak Engels en daar kan ik je vast goed mee vooruit helpen.
Dit eerste gesprek is bedoeld om even kennis te maken en natuurlijk om helder te krijgen wat je vragen precies zijn. Dit is dus nog geen eerste bijles maar er vooral voor bedoeld zodat we de volgende keren goed van start kunnen. Is dat oké voor jou?
Nu je de introductie hebt gedaan, is het tijd om de leerling te laten vertellen. Stel een aantal open vragen in de hoop dat de leerling een beetje los komt en wat durft te vertellen. De meeste leerlingen vinden het in eerste instantie best spannend dus de antwoorden kunnen heel kort zijn. Dat is prima! Begin bv. als volgt:
Even kijken wat ik al weet van jou:
je bent 16 jaar en je zit op 3 HAVO, dat klopt?
Hoe gaat het op school? …..
Heb je vooral moeite met dit vak of loop je bij meerdere vakken achter? ….
Je wilt graag bijles voor Engels, vertel eens, is dit altijd al een lastig vak voor je geweest? …
Na de kennismaking wordt het tijd om duidelijk te krijgen waar de leerling vooral mee vastloopt. Laat de leerling in eigen woorden vertellen wat de problemen zijn. Vraag naar voorbeelden, en onderzoek wat wél lukt. Het is ook handig om een eerste indruk te krijgen van het lesmateriaal.
- Vraag een pdf op van het lesmateriaal (en eventueel ook van de oefeningen). Die kan de leerling mogelijk al direct uploaden in de online leeromgeving.
- Geen digitale versie beschikbaar? Vraag de leerling om foto’s te nemen van de pagina’s die hij wil behandelen en deze te uploaden.
- Je kunt misschien al samen op zoek gaan naar extra oefeningen of filmpjes over de betreffende lesstof. Tijdens de les kun je ook gebruik maken van de functie ‘scherm delen’.
- Vraag aan de leerling om zijn vragen even op te sommen of te noteren.
- Zorg ervoor dat jullie samen het doel van de eerstvolgende bijles helder krijgen. Geef mee wat je wil bereiken in de sessie zodat de leerling weet wat er verwacht wordt.
Nu helder is geworden waar de leerling mee worstelt, kun je afronden en meteen een aantal regels afspreken. Dat is belangrijk om de lessen goed te laten verlopen. Bespreek de onderstaande regels met de leerling.
- We houden ons aan de afspraken voor wat betreft datum en tijd. Is er na tien minuten nog geen contact dan vervalt de bijles. De bijles wordt echter wel geteld als 1 online bijles en gaat dus van de reeks bijlessen af.
- Er staan geen andere tabbladen open tijdens de bijles en de telefoon wordt niet gebruikt.
- Een les duurt maximaal 1 uur, maar kan eerder afgerond worden als jullie het daar beiden over eens zijn. Na een half uur neem je altijd even 5 minuten pauze: even de benen strekken, telefoon checken, toilet bezoek en/of een nieuw kopje koffie pakken.
- De leerling komt altijd goed voorbereid naar de afspraak. Dat betekent dat alle materialen zoals lesboeken, werkboeken, opdrachten, digitaal materiaal en/of relevante webpagina’s bij de hand zijn. Het is jammer als er bijles-tijd verloren gaat aan zoeken naar de juiste materialen.
Tot slot maken jullie nieuwe afspraken voor de online bijlessen: welke data, welke tijd. Je noteert deze afspraken in het online formulier, zie …..
Indien mogelijk worden er meteen 6 wekelijkse afspraken gemaakt, bv. iedere woensdag van 15.00 uur tot 16.00 uur. Indien dit nog niet mogelijk is, dan volstaat natuurlijk alleen een afspraak voor de eerstvolgende bijles. Valt er een week uit vanwege een vakantieperiode dan is dat geen probleem maar de voorkeur heeft wel ze wekelijks te plannen.
Stap 5: Online bijles geven
Dan ben je nu eindelijk toe aan het geven van de online bijles! Nu denk je misschien:
Wat als ik niet de juiste kennis heb?
Wat als ik geen antwoord weet op de gestelde vragen?
Wat als ik helemaal niet de juiste persoon ben om deze leerling vooruit te helpen?
Wees gerust! Onze ervaring leert dat iedereen echt iets kan betekenen voor leerlingen uit het voortgezet onderwijs, ook als je niet alle kennis actueel en direct paraat hebt!
Het is eigenlijk gewoon een kwestie van doen, luisteren naar de leerling en samen zoeken naar antwoorden. Je hoeft niet op iedere vraag een direct en correct antwoord te hebben.
Om te beginnen een aantal algemene tips:
- Ga beiden op een plek zitten die zoveel mogelijk lijkt op een werkplek. Zorg ervoor dat je de materialen die je nodig hebt bij de hand hebt en weet wat je gaat doen.
- Geef liever niet te veel materiaal in één keer; daarmee kun je leerling overdonderen. Vraag regelmatig of de leerling wil herhalen of in eigen woorden kan uitleggen wat is geleerd. Zo check je direct of de stof beheerst wordt en waar de hiaten nog liggen.
- Werk visueel; praten bij een online gesprek is verschillend van praten in real life. Probeer tijdens je uitleg dus ook iets visueel te doen. Toon een website, maak een schema of tekening, typ de belangrijkste zaken op het whiteboard.
- Laat de les niet té lang duren. Het is heel intensief, zowel voor de leerling als voor de bijlesgever. Strek beiden de benen in de helft van de les. Onthoud: je hoeft geen uur vol te maken! Als de concentratie er niet meer is of de stof is voor dat moment behandeld, dan rond je de bijles in goed overleg eerder af.
- Probeer interactief te blijven. Als de leerling een oefening maakt, moet je toch de aandacht behouden. Stel bijvoorbeeld een vraag of geef de leerling feedback. Anderzijds moet je de aandacht van de leerling houden. De leerling kan immers afgeleid zijn van wat er op de computer of rond hem gebeurt. Laat hem vaak aan het woord.
- Moedig de leerling aan, coach en geef positieve feedback op het leerproces en de leerinhoud. Vul vooral niet zelf in en geef voldoende denktijd. Mocht het lang duren, dan kun je een tip geven (denk hierbij aan denktijd van 5 seconden, daarna een tip en dan nog eens 5 seconden denktijd). Hou er vooral de vaart in door je eigen enthousiasme.
- Benoem wat je gaat doen. Alle beschikbare informatie laat je door de leerling benoemen en bevestig je.
- Blijf zoveel mogelijk bij de inhoud van het boek en haal er geen extraatjes bij. Het kan zijn dat de leerling dit nog helemaal niet krijgt op zijn niveau of dat het nog niet aan bod is geweest. Dan werkt het alleen maar verwarrend.
- Vraag tegen het het einde van de les hoe de leerling de les gevonden heeft en evalueer op het leerproces en de leerinhoud. Benoem vervolgens wat je de volgende keer wilt gaan doen.
- Wat doe je in geval van tijdnood?
Benoem het feit dat je denkt dat je onvoldoende tijd hebt om alle vragen vandaag te bespreken. Vraag bijvoorbeeld:
“ Ik denk dat we niet voldoende tijd hebben om vandaag een antwoord te hebben op al je vragen. Wat wil je vandaag nog bespreken? Dan bespreken we de volgende bijles de vragen die we vandaag niet konden doen als dat nog nodig is.” - En bovenal: hou het gezellig! Een kopje thee erbij of een koekje kan best (wel even microfoon uit als je gaat eten of drinken, dat geldt zowel voor jou als voor de leerling). Maak een grapje tussendoor. Het is de bedoeling dat de leerlingen zich veilig voelen en dat ze geen extra werkdruk ervaren.
Bovenstaande tips kunnen je helpen, maar er zijn geen ‘gouden regels’. Door ervaring word je wijs, en je hoeft echt niet aan alles te denken! Lees na een aantal bijlessen deze tutorial gewoon nog eens door en bekijk wat voor jou werkt.
Wat jouw bijles vooral waardevol gaat laten zijn, is als je aandacht hebt voor het stellen van de juiste vragen en voor het geven van feedback. Dit zijn de twee belangrijkste vaardigheden om goed online bijles te kunnen geven. We hebben over deze onderwerpen dan ook aparte tutorials gemaakt:
Tutorial: Hoe stel je als bijlesgever de juiste vragen?
Bijles geven is meer dan alleen je kennis doorgeven. Je kunt de les verrijken door goede vragen te stellen. Maar…hoe stel je de juiste vragen? Hoe daag je de leerling intellectueel uit? Met deze les leer je hoe je als bijlesgever pedagogisch verantwoorde vragen kunt stellen. Klik hier om naar de tutorial te gaan.
Tutorial: Hoe geef je feedback aan jouw bijlesstudent?
Goede feedback geven is de basis van een kwaliteitsvolle bijles. Het laat jou als bijlesgever toe om de leerling tijdig bij te sturen. Zo leert hij heel wat over zichzelf en wordt hij zich bewust van de kloof tussen zijn huidige en het gewenste niveau. Als hij rekening houdt met jouw feedback, krijgt hij niet alleen meer inzicht maar krijgt ook zijn zelfvertrouwen een boost… Kortom: jouw feedback brengt hem een stapje dichter bij succes. Weet je niet zo goed hoe eraan te beginnen of komt jouw feedback niet altijd even goed over? In deze les loodsen we jou door de basisbeginselen van feedback geven. Klik hier om naar de tutorial te gaan.
Aan de slag!
Nu je helemaal ingewijd bent in de geheimen van online bijles geven, kun je er meteen in vliegen! Door mee te werken aan dit mooie samenwerkingsproject van ASML en Spectrum Brabant, werk je actief mee aan het creëren van gelijke onderwijskansen voor alle leerlingen! Help leerlingen hun leerdoelen te bereiken en maak op die manier echt het verschil!